Meestal is de middag net begonnen wanneer koffersets de straat inrollen . Als de eigenaars van de koffers zich aarzelend toegang tot een van de deuren hebben verschaft, zie ik ze vaak aan eind van de middag terug, slingerend op een felgekleurde huurfiets. Het zijn de AirBnB klanten van de overburen.
Sinds de opkomst van de deeleconomie mag iedereen via internet winkeltje spelen met spullen die ze al hebben. Het klinkt ook zo gezellig, ‘deeleconomie’. Met AirBnB kan men die warme gevoelens dan omzetten in harde knaken. Ik ken studenten die elke laatste twee weekenden van de maand bij hun ouders slapen om zo de totale huur van hun kamer terug te verdienen (plus een extra’tje). Het lattenzoldertje van een vriend brengt bij AirBnB meer op dan het artsensalaris dat hij voor zijn pensionering verdiende.
De Amsterdamse gemeenteraad wist in eerste instantie niet zo goed wat ze met de situatie aanmoest. Het leek niet erg wenselijk dat een groot deel van Amsterdam ineens hotelletje zou spelen, maar ja, dat is nu eenmaal innovatie en dat schijn je niet te kunnen tegenhouden. Bovendien was AirBnB na wat morren best bereid om toeristenbelasting te betalen; ze zijn de kwaadste niet vinden ze zelf. Of er ook door de verhuurders belasting wordt afgedragen, is nog maar zeer de vraag. De verhuur is namelijk nauwelijks te traceren door de fiscus.
De gemeente is tegenwoordig ook een soort bedrijf: de burger is klant, de ambtenaar consultant en afspraken zijn bedrijfsgeheim. AirBnB maakte een geheime afspraak met Amsterdam die een jaar zou gelden. Nu het jaar voorbij is, is een deel van het ‘Memorandum of Understanding’ (MOA) openbaar gemaakt. AirBnB heeft in Amsterdam 5 miljoen euro belasting betaald. Of die 5 miljoen klopt met de omzet is onbekend, want die is geheim. Bovendien lijkt AirBnB met dat geld ook een communicatieafdeling bij de gemeente te hebben gehuurd: onderdeel van de afspraken is dat de gemeente zich alleen in positieve termen over het bedrijf mag uitlaten. Gewoon belasting betalen is kennelijk ook ouderwets: ons bestuur maakt al een jaar lang keurig tevreden geluiden over AirBnB.
Over campagnes gesproken. AirBnB is zelfs zo trots op het feit dat ze toeristenbelasting betaalt, dat ze in Amerika een campagne op billboards lanceerde waarin het bedrijf aangeeft wel te weten waar de gemeente de afgedragen belastingen aan moet besteden. Kennelijk is het concept van belastingen zo in onbruik geraakt onder multinationals dat AirBnB het idee had er een bestuurszetel mee te kopen. In Amsterdam heeft het bedrijf grote posters opgehangen en worden eigenaren telefonisch benaderd door een agressieve direct marketing afdeling.
Deze verhuur geeft behoorlijk wat overlast. De meeste appartementen in Amsterdam zijn oud en gehorig en lenen zich niet voor het dagelijks huisvesten van steeds een nieuwe groep exotische buren in feeststemming. Zorgelijker is het economische effect van het massaal hotelletje spelen op langere termijn. Er worden inmiddels meer dan 10000 accomodaties aangeboden en dat betekent een behoorlijke onttrekking van toch al schaarse woonruimte. Voor veel mensen is het een mooie manier om hun woonlasten te verlagen, maar uiteindelijk zal de markt deze verdiensten gaan verdisconteren in de prijs en dat is slecht voor iedereen die koopt om te wonen.
Tel hierbij op dat de overheid de burger al jaren een zo hoog mogelijke hypotheekschuld opdringt om de prijsstijging te stimuleren. In den Haag doet men inmiddels jubelende dansjes voor de camera: de Amsterdamse stijging van 10% in het afgelopen jaar is daar reden voor een feestje.
De situatie in Amsterdam escaleert vrij snel. Er zijn nu al veel mensen die door het stapelen van hypotheken meerdere panden kopen om te verhuren via AirBnB. Niemand lijkt zich te realiseren dat de verdiensten die nu nog als extra’tje gelden, binnenkort hard nodig zijn om de stijgende woningprijzen te kunnen blijven betalen. Wonen in een huis zonder toeristen wordt een luxe, die maar voor weinigen is weggelegd. Woningen veranderen steeds meer in een gesubsidieerde beleggingsobjecten. De schaarste in Amsterdam neemt niet af, integendeel. Dit is een direct gevaar voor de toegankelijkheid van de stad. Wonen doet u maar elders. De lagere inkomens maken op dit moment al geen schijn van kans. Met twee keer modaal mag u binnenkort de koffers pakken. Iemand moet toch eens uitleggen wat dat met delen, vooruitgang of vrijheid te maken heeft.
It will be available online and at the Haarlem bookstore Athenaeum.
